คัมภีร์ตักศิลา

คัมภีร์ตักศิลา เป็นคัมภีร์ที่กล่าวถึงลักษณะ อาการ การรักษา ไข้พิษ ไข้กาฬ ต่างๆ ซึ่งจำแนกไว้หลายอย่าง
โรคไข้พิษไข้กาฬต่างๆ ที่กล่าวในพระคัมภีร์ตักศิลา มีดังนี้
1. ไข้พิษไข้กาฬ 21 จำพวก
2. ไข้รากสาด(ไข้กาฬ) 9 จำพวก
3. ไข้ประดง(ไข้กาฬแทรกไข้พิษ) 8 จำพวก
4. ไข้กาฬ 10 จำพวก
5. ฝีกาฬ(เกิดในไข้พิษ) 10 จำพวก
6. ไข้กระโดง(ไข้กาฬ) 9 จำพวก
7. ฝีกาฬ 6 จำพวก
8. ไข้คดไข้แหงน 2 จำพวก
9. ไข้หวัด 2 จำพวก
10. ไข้กำเดา 2 จำพวก
11. ไข้ 3 ฤดู 3 จำพวก

ลักษณะอาการไข้พิษไข้กาฬ
ลักษณะการผุด เกิดขึ้นมาบางทีไม่เจ็บ ไข้ไม่สบายอยู่เป็นปกติ ไข้เกิดภายใน ให้ผุดเป็นแผ่น เป็นเม็ดสีแดง สีดำ สีเขียวก็มี เป็นทรายทั่วทั้งตัวก็มี ผุดได้ 1 วัน 2 วัน 3 วัน จึงล้มไข้ และใน 1 วัน 2 วัน 3 วันนั้น ทำพิษต่างๆ ผุดขึ้นเป็นแผ่น เป็นวง เป็นเม็ดทรายขึ้นมาเป็นสีแดง สีดำ สีเขี่ยว สีคราม เป็นรอดบ้าง ตายบ้าง ให้แพทย์ให้ยากระทุ้งพิษไข้นั้นให้สิ้น
ไข้พิษไข้กาฬต่างๆ ที่กล่าวในพระคัมภีร์ตักศิลา มีดังนี้

หมายเหตุ - ไข้พิษ ไข้นี้ก็ได้เค้าตามชื่อ แต่เพียงว่า ไข้มีอาการเป็นพิษ เช่นตัวร้อนมาก เพ้อมาก ซึมมากกระสับกระส่ายมาก  หรือตายกันมาก  ก็เรียกไข้พิษ ซึ่งอาจเป็น
ไข้จับสั่น ไข้รากสาด(ไทฟอยด์)  ไข้ปอดบวม(นิวมอเนีย)  กาฬโรค, ไข้โลหิตเป็นพิษ   ไข้โลหิตมีเชื้อ  ก็ได้

ไข้กาฬ - ไข้จำพวกนี้ หมายถึงไข้ที่มีเม็ดตุ่ม หรือมีผื่นขึ้นตามตัว โบราณแบ่งไว้ 10 อย่าง ไข้จำพวกนี้ คงตรงกับทางปัจจุบันเรียกว่า Eruptive fever คือไข้มีผื่น
1. ไข้พิษไข้กาฬ 21 จำพวก ( อีดำ อีแดง/ปานดำ ปานแดง/มหาเมฆ มหานิล/ดานหิน กระดานหิน/ ระบุชาด สายฟ้าฟาด/ ไฟเดือนห้า เปลวไฟฟ้า/ข้าวไหม้น้อย ข้าวไหม้ใหญ่ / สังาลย์พระอินทร์ ไหม้ใบเกรียม / ดาวเรือง หงส์ระทด /จันท สุริย เมฆสูตร)

1.1 ไข้อีดำ ลักษณะ ผุดเป็นแผ่นเท่าใบเทียน ใบพุทรา ขึ้นทั้งตัวสีดำ
อาการ ให้จับเท้าเย็นมือเย็น ตัวร้อนเป็นเปลวเพลิง ตาแดงดังโลหิต ปวดศีรษะ ร้อนเป็นตอนเย็นเป็น ตอนไม่เสมอกัน
1.2 ไข้อีแดง ไข้อีแดง ผุดขึ้นมาเหมือนไข้อีดำ คือผุดเป็นแผ่นเท่าใบเทียน ใบพุทรา ขึ้นทั้งตัว แต่เป็นเม็ดสีแดง
อาการ เหมือนไข้อีดำ แต่อาการเบากว่า
1.3 ไข้ปานดำ ลักษณะ ผุดขึ้นมาเท่าวงสะบ้ามอญ ใบพุทรา สีดำ ขึ้นมาครึ่งตัว
อาการ จับเท้าเย็นมือเย็น บางทีมือร้อน เท้าร้อน ตัวร้อนเป็นเปลว ปวดศีรษะ ตาแดง ร้อนในอก เซื่อมซึม

ให้แพทย ์ใช้ยากระทุ้งพิษให้สิ้น โดยใช้ยาชื่อ แก้ว5ดวง(ยา 5 ราก) ดังนี้
ยากระทุ้งพิษขนานที่ 1 ( ยาแก้ว 5 ดวง) (นางคนทา กับเท้ายายม่อม ชิง ชุมพร )
1. รากย่านาง
2. รากคนทา
3. รากเท้ายายม่อย
4. รากชิงชี่
5. รากมะเดื่อชุมพร
เอาสิ่งละเสมอภาคกัน ต้มกิน รับประทานครั้งละ 2- 3 ช้อนโต๊ะ ห่างกันประมาณ 3 ชม.ต่อครั้ง สรรพคุณกระทุ้งไข้พิษ