เมื่อแพทย์วิเคราะห์สาเหตุได้แน่ชัดแล้วว่าเกิดจากสมุฏฐานใด ให้ตั้งตำรับยาเพื่อรักษาไข้ตามสมุฏฐาน หรือธาตุนั้นเป็นสำคัญ หรือจะแนะนำให้ใช้ “ยาจันทน์ลีลา” เนื่องจากยาในสูตรตำรับนี้สามารถครอบคลุมอาการไข้ชนิดต่างๆ คือมีทั้งตัวยาตรง ซึ่งช่วยแก้ไข้ ลดความร้อน ตัวยาช่วยซึ่งช่วยลดอาการข้างเคียง โรคแทรก และโรคตาม เช่น หวัด คัดจมูก หืดหอบ ไอ เสมหะ เป็นต้น ซึ่งข้าพเจ้าจะขอวิเคราะห์ตัวยาตามสรรพคุณในสูตรตำรับนี้ให้เห็นได้ชัดเจนในลำดับต่อไป
วิเคราะห์สูตรตำรับ
ตัวยาตรง
เนื้อไม้และแก่นจันทน์เทศ มีรสขมหอมร้อน สรรพคุณ แก้ไข้ดีเดือด ดีพลุ่ง กระสับกระส่าย
แก่นจันทน์แดง มีรสขมเย็น สรรพคุณ แก้ไข้เพื่อดีพิการ แก้ตัวร้อน ดับพิษไข้ทุกชนิด
ลูกกระดอม มีรสขม สรรพคุณ ลดไข้ ทำให้โลหิตเย็น บำรุงน้ำดี แก้อาการคลั่งเพ้อ
บอระเพ็ด มีรสขมจัด สรรพคุณ แก้ไข้ทุกชนิด แก้โลหิตเป็นพิษ แก้ร้อนในกระหายน้ำ
รากปลาไหลเผือก มีรสขมเบื่อเมาเล็กน้อย สรรพคุณ ตัดไข้ได้ทุกชนิด ถ่ายพิษไข้
ตัวยาช่วย
โกฐสอ (รากของไม้ขนาดเล็กจำพวกโสม) สรรพคุณ แก้ไข้ แก้หืด แก้ไอ บำรุงหัวใจให้ชุ่มชื่น
โกฐเขมา มีรสร้อน สรรพคุณ แก้ไข้ แก้หวัดคัดจมูก แก้เหงื่อออกมาก ระงับอาการหอบ แก้ไข้รากสาดเรื้อรัง ช่วยขับปัสสาวะ
โกฐจุฬาลัมพา มีรสขม สรรพคุณ แก้ไข้เจลียง (ไข้จับวันเว้นวัน หรือไข้มาลาเรีย) แก้ไข้กาฬ จำพวก หัด อีสุกอีใส อีดำอีแดง ฝีดาษ แก้หืด ไอ แก้ไข้เพื่อเสมหะ
ตัวยาประกอบ -
ตัวยาชูรสชูกลิ่น
เกล็ดพิมเสน มีรสหอมเย็น สรรพคุณ ช่วยให้ยาเดินไว แก้ลมวิงเวียนหน้ามืด ขับเหงื่อ ขับเสมหะ บำรุงหัวใจให้ชุ่มชื่น
ขนาดรับประทาน รับประทานทุก 4 ชั่วโมงเมื่อมีอาการ
- ชนิดแคปซูลขนาด 500 มิลลิกรัม ผู้ใหญ่ ครั้งละ 2-4 แคปซูล
เด็กอายุ 6-12 ปี ครั้งละ 1-2 แคปซูล
- ชนิดยาผง ผู้ใหญ่ ครั้งละ 1-2 ช้อนชา
เด็ก ครั้งละ ½ -1 ช้อนชา
ข้อควรระวัง ไม่แนะนำให้ใช้ในผู้ป่วยที่สงสัยว่าเป็นไข้เลือดออก หากใช้ยาเป็นเวลาเกิน 3 วันในเด็ก และเกิน 7 วันในผู้ใหญ่ แล้วอาการไม่ดีขึ้น ควรรีบปรึกษาแพทย์
รักษาวัณโรคด้วย เพราะมี รากปลาไหลเผือก รสขม มากมาก
ตอบลบ